"Bizim çocuk elinde telefon olmadan asla yemek yemez."
"Bıraksan saatlerce televizyon izler, hiç sesi çıkmaz."
"Telefonu elinden aldık mı başlıyor ağlamaya, etrafı dağıtmaya."
"Baktık ki çok ağlıyor, sıkılıyor veriyoruz eline telefonu susuyor."
"Açıyorum televizyonu bakıyorum keyfime."
Bu ifadeler size de tanıdık geliyor mu?
Birçok anne-baba günümüzde maalesef teknolojik aletleri çocukları susturma, biraz kafayı dinleme veya yemek yedirme aracı olarak kullanıyorlar.
Fakat o anne-babalar bilsinler ki çocuklarına çok büyük kötülük yapıyorlar ve çocuklarının geleceklerinden çalıyorlar.
"Ama hocam herkes veriyor."
"Ama hocam çocuk ağlasın da kendini harap mı etsin."
"Ama hocam çocuk başkalarında görüyor nasıl vermiyeyim."
"Ama hocam bizimki bu çizgi filmleri çok seviyor."
"Ama hocam televizyon olmadan yemek yemiyor. Çocuk aç mı kalsın?"
Peki bu bahaneler tanıdık geliyor mu?
Eminim ki hem şikayet ettiğiniz şeyler hem de bu bahaneler birçoğunuza çok tanıdık geliyor.
Ben çocuğunuzu televizyonla, telefonla hiç tanıştırmayın demiyorum.
Günümüz şartlarında çocuklarımızı teknolojik aletlerden uzak tutumak elbetteki zor olsa gerek.
Belki de tamamen uzak tutmak, soyutlamak doğru da olmayabilir.
Fakat zaten günümüzde bu aletler hayatımızın çok fazla içindeler.
Bari sınırlı ve kontrollü şekilde kullandıralım çocuklarımıza. Fena mı olur?
Aksi halde ne mi oluyor?
Hemen söyleyeyim.
Teknolojik aletlerin yoğun kullanımı maalesef çocuklarımızın gelişiminde aksamalara ve hatta gerilemelere sebep oluyor.
Bu konuyla ilgili yapılan araştırmalar da var.
Ben hemen size ülkemizde yapılmış bir araştırmanın örneğini vermek istiyorum.
Nadire Deniz Özkılıç Kabul tarafından 2019 yılında 3 yaşındaki çocuklarla yapılan araştırmanın* sonuçları bu konu hakkında çarpıcı sonuçlar vermiş.
Araştırmada üç yaş çocuklarda teknolojik alet kullanımının sosyal beceri, oyun becerisi ve dil gelişimi üzerindeki etkileri incelenmiş.
Araştırmanın sonuçlarına göre;
-Daha az süre televizyon izleyen çocukların daha çok izleyenlere göre dil gelişimi daha iyi tespit edilmiş.
Yani bu çocuklar daha fazla kelime öğrendiğini, daha fazla kelime kullanabildiğini ve daha iyi cümeleler kurabildiğini söyleyebiliriz.
-Tabletle oynamayan çocukların tabletle oynayan çocuklara göre sosyal beceri düzeylerinin daha yüksek olduğu görülmüş.
Yani bu çocuklar başka biriyle daha rahat iletişim kurabiliyor, bir problemle karşılaştığında daha rahat çözebiliyor ve sosyal verileri yaşına uygun bir şekilde işleyebiliyor.
-Tablet ve akıllı telefonla oynamayan çocukların oyun beceri gelişim düzeyleri diğer çocuklardan daha yüksek bulunmuş.
Yani buna göre bu çocukların yaşına uygun oyun oynayabildiği, daha rahat oyun kurabildiği, oyunda daha uzun süre kaldıkları ve kopmadıkları, oyunu bozmadıkları ve yenilince sorun haline getirmedikleri sonucunu çıkarabilirsiniz.
Türkiye'de ve dünyada önde gelen psikoloji profesörlerinden Prof. Dr. Çiğdem Kağıtçıbaşı yaptığı araştırmalarla 0-6 yaş grubundaki çocukların bu dönemdeki gelişimlerinin çok hızlı olduğu ve bu gelişimlerinde de birincil bakım veren (anne, anneanne, bakıcı vs.) kişinin çok önemli olduğunu ortaya koymuştur.
Hatta bu araştırmaların sonuçları ülkemizde önemli çalışmalar yapan AÇEV'in de temel varsayımlarını oluşturmaktadır.
Hal böyle olunca çocuğun birçok gelişimsel sürecini sekteye uğratan, hatta gerilemesine sebep olan teknolojik alet kullanımını kontrollü ve sınırlı yapmaktan başka çaremiz yok.
ANNE-BABALARA ÖNERİLER
Sevgili ebeveynler;
-Çocuğunuzun özellikle 0-2 yaş aralığında teknolojik aletlerden uzak tutun, eğer başaramıyorsanız en azından sınırlı olmasını sağlayın.
-Çocuğunuzu gün içinde ekran karşısında en fazla 1-2 saatten fazla tutmayın. Bu süreyi de tek seferde değil bölerek kullanın.
-Çocuğunuzla birlikte oyunlar oynayın, sohbet edin, onunla konuşun, hikayeler anlatın.
-Çocuğunuzu teknolojik aletlerin etkileşimsiz uyuşturan büyülü dünyasındansa, etkileşimli oyunların geliştiren büyülü dünyasına dahil edin.
-Sosyal ortamlara dahil etmeye çalışın.
-Mutlaka okul öncesi eğitim almasını sağlayın.
-Evde ve sokakta yaşına uygun sorumluluklar/ görevler verin.
-Her şeyden önce teknolojik alet kullanımında çocuğunuza örnek olun ve kendi kullanımlarınızı da sınırlandırın.
-Çocuğunuzla sağlıklı bir iletişim kurmaya özen gösterin.
Seçim sizin!
Ekrana uyuşmuş gözlerle bakan, tepkisiz duran ve bırakın gelişmeyi neredeyse hiçbir şey öğrenmeyen bir çocuk mu yetiştirmek istersiniz, yoksa birlikte keyifli vakit geçireceğiniz, etrafına ışıldayan gözlerle bakan, sizinle ve çevresiyle etkileşim halinde olan ve her yönden gelişen bir çocuk mu yetiştirmek istersiniz.
Kaynak
* Özkılıç Kabul, N.D. (2019). Üç yaş çocuklarda teknolojik alet kullanımının sosyal beceri, oyun becerisi ve dil gelişimi üzerindeki etkilerinin incelenmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.